Монгол Улс маань дэлхийд байхгүй харгис татварын тогтолцоотой болоод байна. Яагаад гэвэл хөдөлмөр эрхэлж цалин авбал, эрсдэл хүлээж, хүмүүс цалинжуулвал татвар төлдөг. Харин ямар нэг аргаар хөрөнгөтэй болоод зүгээр сууж байгаад тэр хөрөнгөөсөө орлого олбол татвар төлдөггүй. Дэлхийн жишиг боломжтой нь өндөр ачаа үүрдэг бол Монголд хамгийн ядарснууд нь өндөр татвар төлдөг. Монголын төсвийн орлогын ихэнхийг уул уурхайн орлого үүрч явдаг. Энэ нь хэн ч бий болгоогүй угаасаа өөрөө бий болсон баялаг. Мэдээж үүнийг олж илрүүлэх, ухаж авах, тээвэрлэх зэрэгт хөдөлмөр эрсдэл капитал шингэдэг. Гэхдээ энэ бол олох орлогодоо эзлэх хувь нь тун бага. Энэ нь зөвхөн хуулиар төдийгүй бодит амьдрал дээр хэрэгжиж байгаа байдал нь ийм болгоод байна. Хуулиараа жишээ нь түрээсийн орлого, лиценз, үл хөдлөх зарсан орлогоос татвар авах ёстой боловч татварын байгууллага энэ дээр ажилладаггүй. Татвар хураахад хамгийн амар хэсгээс л буюу тогтмол цалин авдаг хүмүүсээс буюу хөдөлмөрийн орлогоос татвараа авд
Ашиг гэдэг нь дараах томьёогоор бодогдож гарч ирдэг гэж үзэж болно. Мэдээж амьдрал дээр арай илүү олон хувьсагч гарч ирнэ. Гэхдээ эхний эээлжинд дараах байдлаар үзэхэд болно. Ашиг= Боруулсан бүтээгдхүүний тоо* (Нэгжийн үнэ-Нэгжийн хувьсах зардал)-Тогтмол зардал Тухайлбал АA нэртэй Буузны гуанзыг авч үзье. Нэгжийн үнэ 1000 төгрөг, нэг бууз хийхэд материалын зардал 300 төгрөг, хөдөлмөрийн хөлс 200 төгрөг гэж үзье. Сар бүрийн тогтмол зардал буюу түрээс, захирал, нябо ийн цалин, элэгдэл хорогдол 2 сая төгрөг гэж үзье. Сард 10 мянган бууз борлуулбал, ашиг нь 3 сая төгрөг болно. Ашиг = 10,000 (1,00-500)-2,000,000= 3,000,000. Ашгаа нэмэгдүүлэх үндсэн 3 арга бий. 1. Зардлаа бууруулах 2. Борлуулалтаа нэмэгдүүлэх 3. Үнээ нэмэх 1. Зардлаа бууруулахын тулд нэн тэргүүнд зардал дээрээ анализ хийх ёстой. Хамгийн их хувийг эзэлж буй зардлын төрлүүд дээрээ нэг бүрчлэн ажиллаж, бууруулах боломжийг судлах ёстой. Тухайлбал Буузны гуанзын тухайд хөдөлмөрийн бүтээмжээ дээшлүүлж, нэг хүний ца